Sunday, November 9, 2008

ՅԻՇԱՏԱԿ - Ռոզիկ Բարոյեան (Այւազեան)

«Ալիք»
4 Նոյեմբեր 2008

Արմատներով վանեցի էր: Նրա հայրը Օսմանեան Թուրքիայի կազմակերպած Հայոց Ցեղասպանութեան տարիներին Վանից գաղթել է Արեւելեան Հայաստան, իսկ 1921 թ.-ին Հայաստանի Հանրապետութեան խորհրդայնացման հետեւանքով՝ գաղթել է Իրան ու հաստատւել Թաւրիզում: Ցեղասպանութեան արհաւիրքից եւ խորհրդային հետապնդումներից փրկւած այդ ընտանիքում 1936 թ.-ին Թաւրիզում ծնւում է Ռոզիկ Այւազեանը:Նա նախ սովորում է Թաւրիզի հայոց ազգային դպրոցում, յետոյ էլ՝ «Փարւին» դպրոցում, որից ընթացաւարտ է դառնում:

Դպրոցը դեռ չաւարտած՝ Ռոզիկ Այւազեանը անդամակցում է Թաւրիզի Հայ օգնութեան միութեանը (ՀՕՄ) եւ այդպիսով՝ հէնց շատ երիտասարդ տարիքից հիմքն է դրւում նրա միութենական գործունէութեան:

1960 թ.-ին ամուսնանում է Հայկ Բարոյեանի հետ եւ բախտաւորւում երեք որդիներով, որոնցից մէկը շատ ծանօթ է շատերին: Նա «Գառնի թուր» զբօսաշրջութեան ընկերութեան պատասխանատուներից՝ Վարուժ Բարոյեանն է:

Հանգուցեալ Ռոզիկ Բարոյեանը, ինչպէս միւս հայ մայրերը, օժտւած էր հայ մօր հոգատար ու բծախնդիր վերաբերմունքով:

Հանգուցեալ Ռոզիկ Բարոյեանը իր ընտանեկան կեանքով ապրելուց բացի, իր միութենական գործունէութեան կողքին, 25 տարի, նախ որպէս մանկապարտէզի, ապա նախակրթարանի ուսուցիչ, պաշտօնավարել է ՀՕՄ-ի «Ծերունի Գասպարեան» մանկապարտէզ-նախակրթարանում: Նրա դասարաններում աշակերտել են թաւրիզահայ համայնքի տասնեակ փոքրիկ աշակերտներ: Այդ սերունդների համար նա եղել է նրանց առաջին ուսուցիչը, որ սովորեցրել է հայոց գրերը, նրանց հոգին մկրտել հայկականութեամբ: Իր հանգստի կոչւելուց յետոյ էլ հանգուցեալ Ռոզիկ Բարոյեանը ՀՕՄ-ի մանկապարտէզ-նախակրթարանի իւրաքանչիւր հանդէսին ներկայ է գտնւել՝ միշտ էլ իր գնահատանքի խօսքերն ուղղելով հանդէսը կազմակերպող ուսուցիչներին ու ՀՕՄ-ի վարչականներին եւ ժպտադէմ հրաժեշտ տալով բոլորին:

Հանգուցեալ Ռոզիկ Բարոյեանը անդամակցում էր Թաւրիզի հայոց եկեղեցիների խնամակալ մարմնին եւ մեծ նւիրւածութեամբ է աշխատել եկեղեցու համար: Հաւատացեալ էր՝ բառի բուն իմաստով...

Նա մեծ խանդավառութիւն էր ապրում «Գառնի թուր» զբօսաշրջութեան ընկերութեան միջոցով դէպի Արեւմտեան Հայաստան կազմակերպած թուրով, խորապէս ուրախ էր իր պապերի Վանն այցելելու համար: Նա էլ շատ խոր ապրումներով գնաց Վան, այնտեղ աղօթեց, մոմեր վառեց, երեւի խնկարկեց իր նախնիների յիշատակին, սակայն, դժբախտաբար, Իրան վերադարձի ճանապարհին աւտովթարի հետեւանքով ընդմիշտ հրաժեշտ տւեց այս կեանքին եւ գնաց իր երկնային կեանքով ապրելու...

ՆԱՅԻՐԻ ԴԻԼԱՆԵԱՆ

Կարօտի զոհ-Հիլդա Քեշիշեանի (Շիրւանեան) յիշատակին

«Ալիք»
2 Նոյեմբեր 2008
Նայում եմ իրեն՝ համեստ կին է:
Դասարանում հանգիստ կանգնած՝ մեղմ ձայնով խօսում է աշակերտների հետ, այնպէս, որ ակամայից մարդ սիրում է լսել իրեն:
Անունը Հիլդա է, սիրւած ուսուցչուհի եւ անձ՝ բոլորի կողմից, ի մասնաւորի աշակերտութեան:
Տղաս տարեվերջին հրաժեշտի պահին ամօթխածութեամբ ասում է՝ երանի 4-րդում էլ դուք լինէք մեր օրիորդը....
Իր հետ մտերմանալ շատ հեշտ է, հաճոյքով է զրուցում...
Ամէն մի գեղեցիկ ու չնչին խնդրի վրայ ուրախանում է, որեւէ նախանձ նկատելի չէ իր մէջ...
Փափուկ ու թեթեւ քայլերով մօտենում է քեզ ու նոյնպէս հեռանում:
Բոլոր աշակերտները իրեն բարեհամբոյր ժպիտով եւ անուշիկ խօսքերով են յիշում....
Նա ուրախ էր ամենքով, ի մասնաւորի իր ընտանիքով եւ մտահոգ...
- Վանան ուղեցոյցը ի՞նչ կանի...., Վանանդը դպրոցը աւարտելուց յետոյ ի՞նչ է ուզում անել... եւ այսպէս՝ մտահոգ միւս հարազատների նկատմամբ՝ նրանց ամենատարբեր խնդիրներով...
Բայց, աւաղ, այս հրեշտակատիպ անձը, որին ամէն օր հանդիպում էիր, մի ակնթարթում անհետանում է Աստծոյ կամքով՝ բոլորին թողնելով մի շատ ցաւալի ու անհաւատալի իրողութեան առջեւ:
Ի՞նչ եղաւ... եւ ինչո՞ւ այսքան դաժան ու ցաւալի....
Այս հրեշտակը ինչո՞ւ զրկւեց՝ մօտկից հոգ տանելու եւ փայփայելու իր սիրեցեալներին... եւ հիմա հրեշտակների հետ երկնքից պիտի հետեւի բոլորիս:
Այս դժւարին կեանքի քննութիւնն ինչո՞ւ պիտի այսպէս լինէր...
Տէր Աստւած, ո՞ւմ էիր ուզում փորձել: Մի հին ասացւածք կայ, որ ասում է՝ Տէր Աստւած, եթէ ճակատագիրս այսպէս տգեղ ձեռագրով պիտի տնօրինւէր, գոնէ ասէիր՝ եւս... ես՝ մեղաւորս... ինքս կը գրէի...
Հիլդա ջան, բոլորիս համար շատ դժւար եւ անընդունելի է քեզ հրաժեշտ տալը. ճիշտ է, որ դու մեզանից մարմնով հեռացար, բայց հոգով ու մտքով միշտ մեզ հետ ես լինելու եւ ոչինչ ու ոչ ոք չի կարող քո քաղցր յուշերն ու բարի յիշատակները մեր բոլորի մտքերից հեռացնել...
Սիրելի Հիլդա, թող որ հողը թեթեւ գայ վրադ, եւ Սուրբ Հոգով լուսաւորւի քո հոգին:
Յիշատակդ միշտ անթառամ:
ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԴԱՒԹԵԱՆ
(Նոր Ջուղա)